Jak co roku, wrzesień, październik i listopad upłynęły na Półwyspie Apenińskim pod znakiem kulinarnych targów i festiwali, których głównym bohaterem jest włoska kuchnia. Smakosze mogli utwierdzić się w przekonaniu, że słoneczna Italia wciąż ma wiele do zaoferowania.
Aromatyczne zioła, świeże ryby i owoce morza, sycące makarony, lokalne wina i intensywna kawa – flagowe produkty kuchni włoskiej wyróżnia bogactwo smaku i umiejętne łączenie składników. Nic więc dziwnego, że ceniący południowe potrawy smakosze z całego świata od lat odwiedzają jesienne festiwale propagujące regionalne przysmaki. Październikowy Festiwal Kasztanów i Orzechów Włoskich w Sardynii, Festiwal Oliwy z Oliwek w Montemurlo czy Międzynarodowy Targ Białych Trufli z Alby – to tylko niektóre z wydarzeń na kulinarnej mapie Włoch. Dlaczego jedzenie jest tak ważną kwestią dla mieszkańców tego kraju? Czego możemy się nauczyć, poznając tradycje tamtejszych gospodyń domowych? – Prawdziwie włoski obiad składa się z kilku elementów – lekkich przystawek, pierwszego dania w postaci makaronu lub zupy, głównego dania rybnego bądź mięsnego oraz deseru podawanego w towarzystwie aromatycznej kawy – tłumaczy Joanna Sobyra, ekspert Segafredo Zanetti Poland. – Choć wydaje się, że to bardzo kaloryczna propozycja , włoski obiad jest dobrze skomponowany pod względem wartości odżywczych – dodaje.
Antipasti, czyli przedsmak uczty
Wstępem do głównych dań są lekkie przystawki. Ważne jednak, aby nie były one zbyt sycące i nie odebrały nam ochoty dalszego jedzenia, a jedynie lekko zaostrzyły apetyt. Najchętniej wykorzystywanymi w ich przygotowaniu produktami są warzywa, świeże pieczywo, owoce morza lub szynka. Zwolennikom dań wegetariańskich do gustu przypadnie caponata – duszona i bogata w przyprawy mieszanka bakłażanów, cebuli, papryki i pomidorów, często z dodatkiem oliwek i kaparów. Wśród tego typu przystawek popularna jest także bruschetta, czyli grzanka z czosnkiem i oliwą, serwowana niekiedy z mozarellą lub pomidorami. Amatorom mięsnych propozycji, polecane jest natomiast carpaccio. Tradycyjnie podawane jako cienko pokrojone plastry surowej wołowiny w towarzystwie parmezanu i oliwy z oliwek, współcześnie przygotowywane jest także z łososia lub dziczyzny. Ciekawym antipasto, które z łatwością przygotujemy w domu jest focaccia – podobne do pizzy ciasto serwowane na gorąco z różnymi dodatkami. W wersji klasycznej przygotowane jest z oliwą i przyprawami, w regionalnych odmianach natomiast – z oliwkami, suszonymi pomidorami lub serem.
Primo piatto, czyli pierwsze kulinarne zachwyty
Popularne na południu Włoch dania makaronowe to drugi element włoskiego obiadu. Różnorodność kształtu i wyszukane dodatki sprawiają, że tego typu potrawy tworzą prawdziwe kulinarne dzieła sztuki. Obok najpopularniejszego spaghetti, penne czy tagliatelle, warto spróbować tradycyjnych pierożków tortellini, faszerowanych mięsem, serem lub grzybami, podawanych zwykle z sosem pomidorowym i startym serem. Wśród nadziewanych makaronów, ciekawą propozycję stanowią także uformowane w kształcie muszli conchiglioni. Dzięki nietypowej formie, z łatwością utrzymają one sos lub farsz podczas zapiekania w piecu.
Secondo piatto, czyli gwóźdź programu
Głównym bohaterem włoskiego obiadu jest secondo piatto – danie, którego kluczowy składnik stanowi ryba, owoce morze lub mięso – najczęściej jagnięcina, drób i dziczyzna. Niezbędnym dodatkiem głównej potrawy są contorno, czyli warzywa, ryż lub ziemniaki, które balansują smak dania. Różnorodnych inspiracji do przyrządzenia secondo piatto dostarczy nam każdy z włoskich regionów. Dla przykładu, Florencja słynie z dań mięsnych, takich jak bistecca all florentina, czyli gruby stek wołowy lub porchetta – prosię nadziewane przyprawami i czosnkiem. Świeże owoce morza to zaś domena nadmorskich miejscowości. Dopełnieniem głównego posiłku jest wino lub woda. Wszelkie inne trunki, np. kawa, napoje gazowane lub mocny alkohol na tym etapie uczty uznawane są za niewłaściwe.
Il dolce, czyli słodkie zakończenie
Nieodzownym elementem włoskiego posiłku jest deser w towarzystwie aromatycznej kawy. – Po sycącym obiedzie Włosi serwują mocne espresso, które wspomaga trawienie i stanowi doskonały kontrast dla słodkich ciast lub lodów – tłumaczy Joanna Sobyra, ekspert Segafredo Zanetti Poland. – Co ciekawe, kawy zabielane, takie jak caffè latte czy cappuccino we Włoszech serwuje się głównie do śniadania. W porze popołudniowej króluje klasyczna mała czarna podawana ze szklaneczką wody – dodaje ekspert. Jakie przysmaki stanowią zakończenie obiadu? Wśród deserów największą popularnością cieszą się tiramisu oraz panna cotta. Szukając orzeźwienia w okresie letnim, Włosi przygotowują granitę o konsystencji zbliżonej do sorbetu. Co ciekawe, miejsce serwowanych przy okazji spotkań towarzyskich polskich ciast w kuchni włoskiej zajmują często domowe lody semifreddo. Ich przyrządzenie jest proste i tanie. W ich składzie znajdziemy jajka, cukier, mleko i śmietanę oraz smakowe dodatki – tabliczkę czekolady czy świeże owoce. Tradycyjne ciasta przygotowywane są natomiast zwykle przy okazji świąt. Dobrym przykładem jest mediolańskie panettone, serwowane w okresie Bożego Narodzenia. Puszystej babce ze skórką cytrusową i rodzynkami często towarzyszy serek mascarpone lub słodkie likiery.
