Dieta alkaliczna – sposób na odkwaszenie organizmu

Dieta może być stosowana w różnych celach, jednak w dzisiejszych czasach najczęściej kojarzona jest z odchudzaniem. Dodatkowo uważa się również, że na diecie nie można dobrze zjeść, a proponowane produkty są niesmaczne. To jest właśnie błąd! Istnieje szereg diet – nie tylko odchudzających – których zadaniem jest niwelowanie negatywnych skutków chorób (np. zespół jelita drażliwego) lub utrzymanie prawidłowej homeostazy w całym organizmie. Do takich diet należy dieta alkaliczna, którą wielu dietetyków zaleca w przypadku zakwaszenia organizmu. Na czym polega ta dieta oraz czy może być smaczna?

Czym jest dieta alkaliczna?

Dieta alkaliczna, czyli inaczej odkwaszająca lub zasadowa, nie należy do typowych diet odchudzających, ponieważ to specjalnie przygotowany jadłospis dla osób, które cierpią na zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie, a dokładnie na kwasicę organizmu. Stosowanie tej diety umożliwia przywrócenie prawidłowego pH, który powinien być na poziomie 7,4. Została wymyślona przez amerykańskiego naturopatę – Roberta O. Younga. Cieszy się ona dość dużą popularnością, a stosowały ją między innymi aktorki oraz modelki, takie jak Kate Winslet czy Elle Macpherson. Jednak na czym dokładnie polega? Zamysł stosowania diety zasadowej opiera się na komponowaniu posiłków w taki sposób, aby w 80% składały się z produktów o odczynie zasadowym, a w 20% z produktów o odczynie kwasowym. Eliminuje ona w znaczny sposób produkty zakwaszające, do których zaliczyć można między innymi:

• alkohol,
• cukier,
• mąka,
• nabiał,
• mięso,
• pełne ziarno,
• rodzynki,
• kofeina,
• kwasy tłuszczowe nasycone i tłuszcze trans,
• bardzo słodkie owoce, np. jabłka czy gruszki.

Niektóre z podanych wyżej produktów można całkowicie wyeliminować, a niektóre z uwagi na wartości odżywcze, takie jak witaminy czy pektyny, powinniśmy ograniczyć. Umożliwia to przywrócenie organizmu do pierwotnego stanu równowagi oraz często niweluje objawy, które często są przypisywane innym chorobom. Dieta odkwaszająca w dużej mierze opiera się o wegańskie menu, które jest prawidłowo zbilansowane przez dietetyka lub lekarza.

Przyczyny zakwaszenia organizmu

Na początku dobrze jest odróżnić zakwaszenie organizmu od kwasicy metabolicznej, ponieważ to nie są tożsame pojęcia. Dlaczego? Wynika to z różnych przyczyn tych dolegliwości – w przypadku kwasicy metabolicznej przyczyny wynikają z silnych zaburzeń cukrzycowych, niewydolności nerek czy zatruć – jest to stan, któremu towarzyszy obniżone pH krwi, a to stanowi zagrożenie dla życia. Omawiana w tym artykule sytuacja dotyczy zakwaszenia organizmu, które wynikać może z nieprawidłowej diety. Na zaburzenie ilości jonów wodorowych wpłynąć może spożywanie małej ilości warzyw czy zbyt duża ilość cukru w diecie. Jednak to nie wszystko, bo na zakwaszenie organizmu są szczególnie narażone osoby, które:

• palą papierosy,
• piją zbyt dużo kawy, napojów energetycznych lub czarnej herbaty,
• sięgają po żywność przetworzoną,
• nadużywają soli,
• spożywają w dużych ilościach mięso, wędliny oraz produkty zbożowe.

Są to główne przyczyny, które wiążą się z zakwaszeniem organizmu, jednak nie jedyne. Przewlekły stres czy niektóre schorzenia, jak np. cukrzyca również mogą przyczyniać się do zachwiania gospodarki kwasowo-zasadowej. W podobny sposób działa zbyt intensywny wysiłek fizyczny lub jego brak, a także niektóre leki. W celu przywrócenia homeostazy organizmu warto wypróbować dietę alkaliczną, która w większości przypadków odgrywa  kluczową rolę. Dlaczego? Odpowiednie odżywianie się ma niezwykle duży wpływ na przywrócenie odpowiedniego pH w organizmie, ponieważ dzięki niemu można wyeliminować negatywne skutki zakwaszenia organizmu. Gdy we krwi jest zbyt duża liczba jonów wodorowych, to pojawiają się bóle głowy, zmęczenie, osłabienie, bezsenność czy zaburzenia łaknienia. Jednak nie są to jedyne negatywne objawy, z jakimi można się liczyć, bo często dochodzi do nich ciągłe uczucie zmęczenia, nerwowość, a nawet u osób wrażliwych – depresja. Zakwaszenie organizmu czasami ciężko zidentyfikować, ponieważ równie dobrze może występować jako zajady w kącikach ust czy skurcze łydek, a nawet w formie cienkich i łamliwych włosów oraz paznokci. Często również pojawiać się mogą zapalenia dziąseł, katar czy biegunki. Są to dość niespecyficzne objawy, które można pomylić z wieloma innymi chorobami, dlatego  jeśli tylko mamy podejrzenia, w celu diagnozy warto udać się do lekarza rodzinnego. Z zakwaszeniem organizmu można walczyć na wiele sposobów, a jednym z nich jest odpowiednia dieta. To właśnie produkty, jakie spożywamy często są przyczyną zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej. Wymaga to czasu oraz wielu wyrzeczeń, ponieważ dieta ta obejmuje listę produktów wskazanych, czyli tych, które powinny być jedzone oraz listę produktów niewskazanych. Odpowiednio ułożona dieta alkaliczna umożliwi wyeliminowanie nie tylko negatywnych objawów, ale także i pozwoli przywrócić równowagę kwasowo-zasadową.

Wady i zalety diety zasadowej

Każdy specjalistycznie ułożony jadłospis ma swoją pozytywną oraz negatywną stronę. Dotyczy to również diety alkalicznej, która skierowana jest do konkretnej grupy osób. Wśród zalet wyróżnić można przede wszystkim wyeliminowanie problemów żołądkowych, takich jak wzdęcia, bóle głowy, zmęczenie, skurcze po krótkich dystansach, nerwowość oraz drażliwość. Jednak to nie wszystko, ponieważ stosowanie diety zasadowej:

• nie wymaga liczenia kalorii,
• odtruwa,
• umożliwia zrzucenie zbędnych kilogramów (chociaż nie jest to jej główny cel),
• obniża ryzyko zachorowania na nowotwory,
• zapobiega osteoporozie i nadciśnieniu tętniczemu,
• pomaga kontrolować poziom cukru we krwi i zapobiega cukrzycy,
• pozytywnie wpływa na stan włosów, skóry i paznokci.

Dobrze zbilansowana dieta alkaliczna również w pozytywny sposób wpływa na kondycję oraz figurę, jednak jej podstawowym założeniem jest przywrócenie prawidłowej równowagi kwasowo-zasadowej. Wydawać by się mogło, że dieta alkaliczna jest cudowna, ponieważ posiada liczne zalety, które wynikają z odpowiednio dobranych produktów spożywczych. Jednak istnieją wady oraz przeciwwskazania, które pojawiają się przy stosowaniu tego rodzaju diety, a zaliczyć do nich można między innymi ryzyko niedoboru cholesterolu. W organizmie pełni on ważną rolę, ponieważ jest prekursorem wielu hormonów płciowych męskich i żeńskich. Ponadto może wystąpić przewodnienie organizmu oraz mniej ważny problem z zakupem świeżych owoców i warzyw zimą. Dieta alkaliczna nie powinna być wprowadzana u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią, ponieważ w czasie jej stosowania do krwioobiegu uwalniane są różnego rodzaju toksyny i inne produkty przemiany materii, które mogą powodować problemy zdrowotne dziecka. Ponadto dieta zasadowa może być niebezpieczna w przypadku jej rygorystycznego stosowania. Przekłada się to na wdrożenie w swoją dietę produktów kwasotwórczych, takich jak orzechy czy zboża, których nie powinno się wycofywać z diety. Na uwadze trzeba mieć również fakt, że dieta musi być odpowiednio skomponowana przez specjalistę. Dlaczego? Krąży dość popularny mit, że dieta odkwaszająca może powodować niedobory wapnia czy witaminy B12, co jest absolutną nieprawdą. Odpowiednio skomponowana dieta uwzględni inne źródła niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania substancji odżywczych, dzięki czemu organizm nie zostanie narażony na ich niedobór.

Co jeść na diecie alkalicznej?

Jedzenie alkaliczne składa się w dużej mierze z produktów pochodzenia roślinnego, takich jak warzywa czy owoce. Odpowiednio zbilansowana dieta powinna zawierać zarówno produkty zasadotwórcze, jak i kwasotwórcze, a ocenić to można za pomocą wskaźnika PRAL – Potential Renal Acid Load. Jest to nic innego jak liczbowo wyrażona zdolność poszczególnych produktów spożywczych do obciążania nerek kwasami. Pod uwagę brana jest zawartość białka danego produktu oraz jego składniki mineralne, biodostępność oraz produkt metabolizmu. Jeśli dany produkt posiada dodatnie PRAL, to oznacza, że ma działanie kwasotwórcze, a jeśli ujemny – zasadotwórcze. Wybierając produkty pod uwagę należy wziąć także pH, ponieważ dieta alkaliczna powinna w 80% składać się z żywności o pH od 7 do 10. Jakie produkty zaliczamy do poszczególnych grup biorąc pod uwagę pH?

• produkty o pH 10 – marchewka, jarmuż, czerwona kapusta, kalafior, brokuły, brukselka, ogórek, seler oraz cytryna i limonka,
• produkty o pH 9 – cukinia, batat, mango, kiwi, gruszka, melon, figa, daktyl, winogrono, borówka, oliwa z oliwek,
• produkty o pH 8 – pomidor, oliwki, jabłko, pomarańcza, truskawka, ananas, awokado, brzoskwinia, morela, banan, grzyby,
• produkty o pH 7 – woda z kranu, masło, margaryna, mleko krowie, oleje (z wyjątkiem oliwy z oliwek),
• produkty o pH 6 – ryż brązowy, jogurty, jajka, soki owocowe, herbata, śliwki, kokos, tuńczyk, kakao, łosoś,
• produkty o pH 5 – otręby pszenne, biały ryż, soczewica, ziemniaki, piwo, owoce w puszkach, solone masło, cukier, rabarbar,
• produkty o pH 4 – pszenica, jeżyna, żurawina, suszona śliwka, kawa, słodzone soki owocowe, sos pomidorowy,
• produkty o pH 3 – jagnięcina, wieprzowina, czarna herbata, aspartam, owoce morza, czekolada, wino, ocet, aspartam, sery.

Działanie kwasotwórcze lub zasadotwórcze wynika przede wszystkim z zawartych w konkretnych produktach składników mineralnych, a konkretnie z ich stosunku ilościowego. Dieta alkaliczna ma również swoje zasady, którymi należy się kierować. Wśród nich wyróżnić można przede wszystkim regularne spożywanie posiłków w ciągu dnia, dodawanie do każdego posiłku owoców lub warzyw czy ograniczenie cukru, soli oraz mięsa. Stosując dietę zasadową należy również pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu poprzez spożywanie dużej ilości wody mineralnej niegazowanej. Zaleca się dodanie do niej niewielkiej ilości soku z cytryny lub innych cytrusów. Ważne jest też ograniczenie kawy oraz herbaty.

Dieta odkwaszająca – przykładowe menu

Dieta odkwaszająca, jak każda dieta, posiada pewne zasady, którymi należy się kierować. Oczywiście oprócz odpowiednio dobranych produktów ważne jest także, aby spożywać regularne posiłki. Można to rozwiązać w łatwy sposób – jeść częściej, a w mniejszych objętościach. Trzeba również zwrócić uwagę na nawadnianie organizmu poprzez spożywanie odpowiedniej ilości wody mineralnej z dodatkiem soku z cytryny lub innych cytrusów, które powinny zastąpić nadmiar spożywanej kawy czy herbaty. Oprócz tego należy ograniczyć alkohol i wykluczyć produkty wysoko przetworzone, takie jak słodycze, słodkie napoje czy fast foody, które zawierają dużo soli. Podstawą diety alkalicznej są specjalnie dobrane produkty, które umożliwią unormowanie się pH w organizmie. Jednak jak połączyć wszystkie produkty, aby wyszło zdrowo i smacznie? Oto kilka propozycji na pięć zbilansowanych posiłków w ciągu dnia.

Dzień 1

Śniadanie: kasza jaglana na mleku z jabłkiem, nasionami chia i cynamonem,

Drugie śniadanie: jajecznica ze szparagami,

Obiad: zupa marchewkowa z kabaczkiem oraz pieczony łosoś ze szczypiorkiem,

Podwieczorek: koktajl ze szpinaku, kiwi, jabłka i awokado

Kolacja: sałatka grecka z serem feta.

Dzień 2

Śniadanie: omlet ze szpinakiem,

Drugie śniadanie: smoothie z kapustą, połową awokado, ogórkiem, selerem i szklanką wody,

Obiad: zupa krem z brokułów oraz gulasz warzywny,

Podwieczorek: pokrojone jabłko z orzechami i migdałami,

Kolacja: sałatka z grejpfruta, czarnych oliwek i małej różowej cebuli.

Dzień 3

Śniadanie: naleśniki z kiełkami pszenicy i szpinakiem,

Drugie śniadanie: brukselka gotowana na parze,

Obiad: puree z kabaczka podawane z pieczoną piersią z kurczaka, musztardą i pomidorkami cherry,

Podwieczorek: koktajl z jarmużu, pomarańczy i banana, migdały,

Kolacja: chłodnik z cukinii, ogórka, jogurtu naturalnego i łyżki pestek słonecznika.

Dieta alkaliczna to specjalnie ułożona dieta dla osób, które cierpią na zakwaszenie organizmu wynikającego z diety lub stylu życia, np. bogatego w alkohol lub papierosy. W znaczący sposób pomaga przywrócić homeostazę organizmu biorąc pod uwagę równowagę kwasowo-zasadową oraz pozytywnie wpływa na skórę czy włosy. Jednak warto pamiętać, że dieta zasadowa wyklucza wiele produktów bogatych w białko czy witaminę B12, takich jak mięso, dlatego musi być w odpowiedni sposób zbilansowana – najlepiej pod okiem dietetyka.