Pochwała jest jedną z najskuteczniejszych metod nagradzania naszych dzieci. Umiejętnie wypowiadana pozytywnie wpływa na samoocenę dziecka, która jest najważniejszym czynnikiem kształtującym prawidłowy rozwój motywacyjny i psychiczny oraz modelującym zachowanie. Jeśli chcemy, aby dziecko było samodzielne, aby wykonywało czynności na których nam zależy, to musimy wzmacniać te zachowania, które są próbą poradzenia sobie z danym problemem. Dziecko na podstawie informacji, na podstawie naszych pochwał, wyciąga wnioski dotyczące swoich kompetencji i zadowolenia z siebie. Należy jednak uważać, bo zdarza się że nawet wypowiedziana w dobrej wierze pochwała może przynieść efekty inne od oczekiwanych.
Ważne jest mówienie o czynach dziecka, a nie o nim samym. Ważne jest to, żeby opisać co się widzi, bez wypowiadania naszej oceny. Dzięki takiej komunikacji dzieci stają się bardziej świadome tego, co potrafią. Mają poczucie sprawstwa, czyli poczucie własnej skuteczności.
Zdarza się nam też chwaląc dziecko używać zwrotów: „no w końcu”, „wreszcie” czy „ale”. Taka pochwała nie działa wzmacniająco, a wręcz przeciwnie, przypomina jego wcześniejsze niepowodzenia lub słabości. Więc zamiast mówić: „no wreszcie sprzątnęłaś ten bałagan”, spróbujmy powiedzieć: „sprzątnęłaś zabawki, podoba mi się to”. Taki komunikat wskazuje na konkretną czynność wykonaną przez dziecko, nie ośmiesza i nie powoduje obniżenia poczucia własnej wartości.
Skuteczne i efektywne chwalenie nie jest trudne aczkolwiek wymaga pewnych umiejętności. Zachęcam do wykorzystania prostego schematu konstruowania pochwały:
- opisz, co widzisz: „Widzę, że ułożyłaś książki na półce, a misie wsadziłaś do pudełka.”
- opisz, co czujesz: „Podoba mi się to, jestem zadowolona.”
- Inny sposób chwalenia, w którym również stosujemy opis, polega na dodaniu do tego opisu jednego lub dwóch słów, podsumowujących pożądane zachowanie dziecka: „Od godziny ćwiczysz matematykę. To się nazywa wytrwałość.”
