Inteligencja emocjonalna jest zdolnością do rozumienia własnych emocji i przeżyć wewnętrznych. Osoby o wysokim wskaźniku tego rodzaju inteligencji ze zwiększoną łatwością regulują swoje emocje i wykorzystują je w konstruktywny sposób. Czym charakteryzuje się inteligencja emocjonalna? Czy można ją rozwijać i jak wpływa na funkcjonowanie zawodowe?
Czym jest inteligencja emocjonalna?
Inteligencje emocjonalną definiuje się jako wysoki stopień zrozumienia emocji – zarówno własnych, jak i innych ludzi – a także zdolność do prawidłowej interpretacji uczuć. Ważnym aspektem jest też umiejętność wykorzystywania kompetencji posiadanych w tej dziedzinie dla własnych korzyści. Niektóre źródła określają inteligencję emocjonalną mianem zbioru zdolności poznawczych, a inne – zespołem cech osobowości. Inteligencję emocjonalną można wykorzystywać w różnych sferach życia. Przede wszystkim jednak wpływa ona na budowanie relacji i umiejętność funkcjonowania w różnych grupach społecznych.
Modele inteligencji emocjonalnej
Można wyróżnić dwa główne modele inteligencji mieszanej: mieszany i naukowy (znany inaczej modelem zdolności). Czym się od siebie różnią? Według koncepcji modelu zdolności inteligencja emocjonalna jest związana z posiadaniem określonych kompetencji poznawczych. Osobę z wysokim współczynnikiem inteligencji emocjonalnej charakteryzuje m.in. zdolność do konstruktywnego wyrażania emocji i przeżywania ich adekwatnie do nasilenia, umiejętność wpływania na emocje swoje i innych osób, a także wykorzystywanie uczuć w budowaniu relacji.
Z kolei model mieszany określa cechy osobowości charakteryzujące osobę inteligentną emocjonalnie. Co charakteryzuje taką jednostkę według tej teorii?
- Samokontrola i samoświadomość;
- Umiejętność funkcjonowania w społeczeństwie i posiadanie kompetencji interpersonalnych;
- Zdolność adaptacji do różnych warunków;
- Odporność na stres i umiejętność funkcjonowania pod presją;
- Dobre samopoczucie i brak tendencji do obniżonego nastroju.
Osobowość, a inteligencja emocjonalna
Po czym można poznać osobę charakteryzującą się wysokim współczynnikiem inteligencji emocjonalnej? Przede wszystkim – wysoka samoocena. Takie osoby cieszą się dobrym zdrowiem psychicznym i cieszą się silną osobowością. Dzięki temu są mniej narażone na problemy związane z funkcjonowaniem w społeczeństwie i z większą łatwością radzą sobie z trudnościami w miejscu pracy.
Inteligencja emocjonalna wiąże się też ściśle z potrzebą nieustannego rozwoju i z wysoką motywacją wewnętrzną. Chęć samodoskonalenia pojawia się na różnych płaszczyznach – zarówno zawodowych, jak i typowo psychologicznych. Takie osoby świadomie przeżywają swoje emocje i dbają o przekuwanie swoich słabości w atuty. Jednostki inteligentne emocjonalnie są ukierunkowane na działanie i z reguły ich motywacja ma charakter wewnętrzny, a nie zewnętrzny. Jednak czasem ta cecha może przekształcić się w perfekcjonizm i negatywnym charakterze.
Kolejne cechy charakterystyczne to asertywność i zdolność do empatii, współodczuwania. Inteligencja emocjonalna wiąże się zarówno z umiejętnością dbania o potrzeby bliskich, jak i niezaniedbywaniem swoich przekonań. Wszystkie wymienione cechy charakterystyczne sprawiają, że osobowość inteligentna emocjonalnie wiąże się z odpornością na stres i zmniejszonym współczynnikiem ryzyka wystąpienia chorób psychicznych.
Czy można rozwijać inteligencję emocjonalną?
Warto pamiętać o tym, że inteligencję emocjonalną można rozwijać przez całe życie! Jakie są skuteczne sposoby na wzmacnianie dojrzałości związanej z przeżywaniem uczuć?
- Analizowanie emocji – jednym ze skutecznych sposobów rozwijania inteligencji emocjonalnej jest analizowanie przeżywanych emocji – ich źródła, stopnia nasilenia i konsekwencji związanych z reakcją na dany bodziec.
- Dziennik emocji – prowadzenie dziennika emocji umożliwi poznanie siebie i swoich schematów, a także usprawni proces nauki kontrolowania reakcji i przeżywania uczuć adekwatnie do sytuacji.
- Praca z ciałem – nauka oddechu, ćwiczenia rozluźniające i wzmacnianie świadomości własnego ciała to sposoby, dzięki którym można zyskać spokój.
- Nazywanie uczuć – pierwszym krokiem do wypracowania zdrowego przeżywania emocji jest umiejętność ich nazywania.
- Rozwój interpersonalny – zrozumienie dla innych osób można wypracować poprzez ćwiczenie pewności siebie, asertywności, czy umiejętności odczytywania sygnałów płynących z mowy ciała.
Czy inteligencja emocjonalna wpływa na funkcjonowanie zawodowe?
Osoby o wysokim współczynniku inteligencji emocjonalnej z reguły lepiej funkcjonują w miejscu pracy, a uzyskanie awansu jest dla nich łatwiejsze. Wynika to m.in. z wysokiej samooceny i świadomości własnych mocnych stron. Dzięki temu, zdecydowanie prostsze staje się negocjowanie z pracodawcą stawki. Z kolei odporność na stres sprawia, że osoby o wysokim współczynniku inteligencji emocjonalnej z większą łatwością biorą na siebie odpowiedzialność i chętniej podejmują ryzyko.
Dzięki zdolności do rozpoznawania emocji innych osób, takie jednostki z reguły lepiej funkcjonują w grupie. Z kolei umiejętność kontrolowania swoich reakcji poprawia znacznie relacje interpersonalne. Duża ilość motywacji do samorozwoju może być przydatna dla osób zajmujących stanowiska kierownicze, gdyż często pozwala to na zwiększenie zaangażowania całego zespołu.
Inteligencja emocjonalna wiąże się z wieloma pozytywnymi cechami, które znacznie ułatwiają codzienne funkcjonowanie w społeczeństwie. Na szczęście nie jest ona jedynie wrodzonym zespołem cech. Można z powodzeniem rozwijać ją przez całe życie, a tym samym poprawiać swój komfort funkcjonowania.
