Gazometra to zaawansowane badanie krwi, które pozwala m.in. ustalić równowagę kwasowo-zasadową organizmu oraz poziom tlenu, który transportuje krew. Wiesz, jak przebiega badanie, jak się do niego przygotować i o czym „mówią” wyniki?
Jak przebiega gazometria?
Jeśli wybierasz się na gazometrię, krew zostanie Ci pobrana z tętnicy udowej, ramieniowej lub nadgarstkowej, choć w pewnych wypadkach badaniu poddaje się próbkę z żyły. W czasie badania określa się poziom pH krwi, czyli jej kwasowość i zasadowość, a także poziom wodorowęglanów. Podczas gazometrii mierzy się ciśnienie cząstkowe tlenu (PAO2), a więc zawartość tlenu we krwi, która zmienia się wraz z wiekiem, zależy również od wysokości, na której przebywasz. Pomiary ciśnienia cząstkowego dwutlenku węgla (PaCO2) pozwalają natomiast określić zawartość dwutlenku węgla we krwi – na nią także wpływa wysokość, na której żyjesz (1).
Do gazometrii nie musisz się szczególnie przygotowywać. Jednak jeśli korzystasz z terapii tlenowych, uważaj, by nie modyfikować stężenia tlenu we krwi ok. 20 minut przed poddaniem się badaniu. Po gazometrii przez kilka minut przyciskaj do miejsca wkłucia opatrunek, dzięki temu unikniesz krwiaka. Wynik badania jest gotowy zwykle po paru minutach – wiesz, o czym informuje?
Wyniki badania – o czym mogą świadczyć?
PH krwi powinno utrzymywać się w określonym przedziale (normy dla: krwi tętniczej: 7,35-7,45, dla krwi żylnej: 7,32-7,42) – dzięki temu organizm może prawidłowo funkcjonować. Niskie pH wskazuje na tzw. kwasicę, wysokie – na zasadowicę. (2).
Prężność gazów oddechowych umożliwia specjaliście ocenę Twojej wydolności oddechowej. Jeśli ciśnienie parcjalne tlenu (paO2) jest niższe niż 60 mm Hg, lekarz może podejrzewać u Ciebie niewydolność oddechową i skierować Cię na tlenoterapię (3).
Niższe ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla świadczy zwykle o hiperwentylacji, która polega na nazbyt częstym, wzmożonym i głębokim oddychaniu. Jednak groźniejsze bywa wysokie ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla, które wskazuje nieraz na całkowitą niewydolność oddechową, np. w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc. Duże zwiększenie stężenia dwutlenku węgla zagraża życiu i prowadzi do śpiączki hiperkapnicznej. Potrzebna jest natychmiastowa pomoc medyczna: intubacja dotchawicza i wentylacja mechaniczna (4).
Na badanie pH krwi lekarze kierują pacjentów z chorobami nerek i wątroby oraz po ostrych infekcjach. Gazomteria pozwala wykryć schorzenia, które upośledzają oddychanie, m.in. astmę czy przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Specjaliści zlecają również analizę chorym z zaburzeniami równowagi kwasowo-zasadowej, po urazie głowy, szyi i znieczuleniu ogólnym. Jeśli przeszłaś operację serca, mózgu, cierpisz na choroby anaboliczne albo zauważyłaś trudności z oddychaniem – możesz spodziewać się skierowania na gazometrię (5).
Gazometria to bezpieczne badanie. Pamiętaj, że interpretację wyników zawsze należy powierzyć lekarzowi.
- Jeremiasz Tomaszewski, Diagnostyka laboratoryjna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2001, s. 180-188
- Jw.
- Medycyna Praktyczna, http://pochp.mp.pl/badania/show.html?id=54225, dostęp: 14.10.2015
- Jw.
- Jeremiasz Tomaszewki, jw.
