W Polsce notuje się zakażenia krztuściem głównie u osób dorosłych. Należy pamiętać, że koklusz nie jest chorobą jedynie wieku dziecięcego, a odporność poszczepienna nabyta w dzieciństwie nie chroni nas przez całe życie.
Krztusiec (koklusz) to ostra choroba zakaźna przenoszona drogą kropelkową. Bakteria, która ją wywołuje, atakuje i niszczy komórki nabłonkowe dróg oddechowych. Wyjątkowo groźna jest toksyna krztuścowa, która drażni oskrzela wywołując długotrwałe napady kaszlu.
Z uwagi na bardzo ciężki przebieg zakażenia i wysoką śmiertelność u małych dzieci i niemowląt, wprowadzono obowiązkowe szczepienia, dlatego obecnie krztusiec częściej atakuje ludzi dorosłych i starszych, również tych, którzy byli szczepieni na krztusiec w dzieciństwie. Szczególnie narażone są osoby o osłabionej odporności. Przebieg takiego zakażenia przebiega skąpoobjawowo, prawdopodobnie ze względu na częściową odporność, którą nabyła osoba dorosła.
Charakteryzuje się napadowym, długotrwałym kaszlem (3 tygodnie – 3 miesiące) nasilającym się w nocy, z uczuciem duszności i wymiotami. W wielu przypadkach pierwszym nasuwającym się rozpoznaniem może być astma oskrzelowa, zapalenie krtani i zapalenie oskrzeli.
W okresie jesiennym i zimowym, ryzyko nieprawidłowego rozpoznania choroby lub zbagatelizowania objawów przez chorego jest o wiele większe, ze względu na panujące w tym czasie przeziębienia.
Ustalenie przyczyny kaszlu jest niezmiernie istotne, ponieważ w przypadku atypowych chorób układu oddechowego, rutynowo podawane antybiotyki są nieskuteczne. Pacjenci narażeni są na powikłania i męczące badania dodatkowe. Ocenia się, że krztusiec jest przyczyną 12-32% przypadków przedłużającego się kaszlu młodzieży i osób dorosłych w Niemczech i USA. Nierozpoznany krztusiec stanowi zagrożenie życia dla niemowląt z otoczenia chorego, które nie otrzymały jeszcze pełnego cyklu szczepień przeciwko krztuścowi.
Diagnostyka
W przypadku zakażeń układu oddechowego, dostępnych jest wiele testów laboratoryjnych, które pozwalają określić przyczynę i stadium zakażenia. Najczęściej stosowane są testy wykrywające obecność specyficznych przeciwciał, wytworzonych przez organizm w celu obrony przed zakażeniem. W kierunku infekcji Bordetella pertussis można wykonać badanie:
- Anty-Bordetella PT ELISA (IgA, IgG),
- Anty-Bordetella FHA ELISA (IgA, IgG),
- Anty-Bordetella pertussis ELISA (IgM),
- EUROLINE Bordetella pertussis (IgA, IgG),
- lub wykonać cały profil oddechowych, który wykrywa 20 czynników zakaźnych.
